Avasküler Nekroz (Osteonekroz) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Avasküler nekroz (osteonekroz), kemik dokusunun yetersiz kan akışı nedeniyle hasar görmesi veya ölmesi durumudur. Kemik dokusu canlı bir yapı olduğu için, kan dolaşımı bozulduğunda hücreler yeterli oksijen ve besin alamaz. Bu durum zamanla kemiğin zayıflamasına, çökmesine ve eklemlerde ciddi hasara yol açabilir.

Avasküler nekrozun sık görüldüğü bölgeler:

• Kalça eklemi (femur başı en yaygın bölgedir).
• Diz, omuz ve ayak bileği gibi diğer eklemler.

Belirtileri:

• Erken Dönem: Genellikle belirgin bir belirti olmaz veya hafif ağrı ile başlar.
• İleri Dönem:
  • Hareketle artan kalça, diz veya omuz ağrısı.
  • Eklemde sertlik ve hareket kısıtlılığı.
  • Dinlenme sırasında dahi ağrının devam etmesi.
  • Eklemin çökmesi durumunda deformite oluşumu.

Avasküler nekrozun erken teşhisi, tedavi seçeneklerinin başarı şansını artırır.

Avasküler Nekroz Tedavi Yöntemleri

Tedavi, hastalığın evresine, kemikteki hasarın derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Tedavi yöntemleri cerrahi olmayan ve cerrahi olarak iki ana başlık altında incelenir.

Cerrahi Olmayan Yöntemler

• İlaç Tedavisi:
  • Ağrıyı hafifletmek için anti-enflamatuar ilaçlar.
  • Kemik yapısını korumak için osteoporoz ilaçları.
• Fizik Tedavi:
  • Eklem hareketini artırmaya yönelik egzersizler.
  • Kasları güçlendirerek ekleme binen yükü azaltmak.
• Yükten Koruma:
  • Hasarlı kemiğe binen yükü azaltmak için koltuk değneği veya baston kullanımı.
• PRP ve Kök Hücre Tedavisi:
  • Hasarlı dokuları onarmaya ve kemik yenilenmesini desteklemeye yardımcı olan yenilikçi tedavi yöntemleri.

Cerrahi Yöntemler

Cerrahi müdahaleler, hastalığın ileri evrelerinde veya diğer tedavilerin etkisiz olduğu durumlarda uygulanır.

1. Core Decompression (Kemik Dekompresyonu)

Bu yöntem, femur başındaki basıncı azaltarak kan akışını artırmayı amaçlar.

• Nasıl Yapılır? Kemiğe küçük bir delik açılarak kan dolaşımının artırılması sağlanır.
• Avantajları: Hastalığın erken evresinde etkili bir yöntemdir ve iyileşme süresi kısadır.
• Kombinasyon Tedavisi: PRP veya kök hücre ile birlikte uygulanabilir.

2. Damarlı Fibula Transferi

Bu cerrahi işlem, başka bir bölgeden alınan sağlıklı ve damar bağlantısı korunmuş fibula kemiğinin hasarlı bölgeye nakledilmesini içerir.

• Kimlere Uygulanır? Daha genç hastalarda veya eklem yapısının korunmasının hedeflendiği durumlarda tercih edilir.
• Avantajları: Femur başının çökmesini önler ve doğal eklem yapısını korumayı amaçlar.
• Dezavantajları: Ameliyat süresi uzundur ve iyileşme dönemi daha zorlu olabilir.

3. Kalça Protezi

Kalça ekleminde ciddi hasar veya çökmenin olduğu ileri evre vakalarda tercih edilir.

• Nasıl Yapılır? Hasarlı eklem çıkarılarak yerine metal, seramik veya plastikten yapılmış bir yapay eklem yerleştirilir.
• Avantajları:
  • Ağrının tamamen ortadan kalkması.
  • Normal hareket kabiliyetine dönüş.
  • Yüksek başarı oranı ve uzun ömürlü protezler.
• Ameliyat Sonrası: Hasta genellikle 6-12 hafta içerisinde günlük aktivitelerine dönebilir.

Avasküler nekrozun tedavisinde, cerrahi ya da cerrahi olmayan yöntemler arasında seçim yapmak için hastalığın evresi doğru bir şekilde değerlendirilmelidir. Erken teşhis ve multidisipliner bir yaklaşım, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.